ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ Η ΜΙΑ ΑΚΟΜΗ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΜΟΔΑ;
Οι έννοιες χορτοφαγία και βιγκανισμός εισέρχονται ολοένα και περισσότερο στη ζωή μας τα τελευταία χρόνια δίνοντας άλλη διάσταση στις σύγχρονες διατροφικές μας συνήθειες και επιλογές. Ας δούμε την κάθε διατροφική προσέγγιση ξεχωριστά:
ΧΟΡΤΟΦΑΓΙΑ
Η χορτοφαγία είναι η πρακτική της μη κατανάλωσης κρέατος, πουλερικών, ψαριών και των υποπροϊόντων τους, με ή χωρίς τη χρήση γαλακτοκομικών προϊόντων ή αυγών, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων που προέρχονται από ζώα, όπως είναι το λαρδί (ζωικό λίπος) και η ζελατίνη. Το 1847, η πρώτη χορτοφαγική κοινότητα στο Ραμσγκεϊτ (Ramsgate) της Αγγλίας όρισε τον “χορτοφάγο” ως άτομο που αρνείται την κατανάλωση σάρκας οποιουδήποτε είδους.
Η χορτοφαγία χωρίζεται σε υπο-ομάδες. Ανάλογα λοιπόν με τα τρόφιμα που καταναλώνονται, προκύπτουν οι εξής κατηγορίες χορτοφάγων:
• Γαλακτο–χορτοφάγοι (lacto-vegetarian)
• Γαλακτο–αυγό–χορτοφαγία (lacto-ovo-vegetarian)
• Αυγό–χορτοφαγία (Ovo–vegetarians)
• Θαλασσινό–χορτοφαγία (Pesco–vegetarians)
ΒΙΓΚΑΝΙΣΜΟΣ
Η βασική διαφορά χορτοφαγίας και βιγκανισμού έγκειται στο γεγονός ότι ως vegan άτομο ορίζεται:
• To άτομο που δεν καταναλώνει κανένα ζωικό προϊόν ή υποπροϊόντα (όπως είναι τα αυγά, τα γαλακτοκομικά, κλπ)
• Καταναλώνει μόνο φυτικά προϊόντα, λαχανικά, φρούτα, όσπρια, δημητριακά, ξηρούς καρπούς και σπόρους
Λόγοι που οδηγούν στις παραπάνω διατροφικές επιλογές
Εδώ έρχεται να απαντηθεί το αρχικό ερώτημα του άρθρου το εάν η επιλογή της διατροφικής συμπεριφοράς του vegan ή του vegetarian ατόμου είναι μια βαθιά προσωπική επιλογή ή μια τάση διατροφικής μόδας.
Οι συνηθέστεροι λόγοι λοιπόν στην επιλογή αυτού του μοτίβου διατροφής είναι:
• Η βελτίωση των δεικτών Υγείας η ακόμη και η θεραπευτική προσέγγιση ασθενειών μέσα από αυτή την διατροφική επιλογή (
• Η προώθηση σεβασμού για τη ζωή (σφαγή ζώων για την διατροφική αλυσίδα των ανθρώπων)
• Η προστασία του περιβάλλοντος (βοηθάει στη διατήρηση του οικοσυστήματος του πλανήτη)
• Η υποστήριξη θρησκευτικών ή φιλοσοφικών αρχών (Σε πολλές θρησκείες η κατανάλωση συγκεκριμένου είδους κρέατος μπορεί να θεωρηθεί ασέβεια προς τον Θεό)
• Η αποφυγή κατανάλωσης κρέατος καθαρά ως η μόνη διατροφική επιλογή (απέχθεια για το κρέας μέσα από την οργανοληπτική αίσθηση της γεύσης)
Η πληθυσμιακή ομάδα των vegetarian και vegan ατόμων με το πέρασμα των χρόνων ολοένα και μεγαλώνει. Η φιλοσοφία του βιγκανισμού ή της χορτοφαγίας είναι πολύπλευρη. Η αποφυγή της κατανάλωσης των τροφίμων που προαναφέρθηκαν παραπάνω έχει να κάνει συχνά με μια γενικευμένη στάση ζωής και όχι απλά με μια διατροφική επιλογή. Η οικολογική συνείδηση είναι από τα βασικά χαρακτηριστικά των ατόμων που επιλέγουν αυτού του είδους την διατροφή καθώς πολλές φορές η παρουσίαση ενός τροφίμου στο πιάτο που παραπέμπει σε ζωικό προϊόν (π.χ. μπιφτέκια σόγιας η beyond meat ) μπορεί να επιφέρει αυτόματη αποστροφή και απέχθεια. Σε αυτό το σημείο να αξίζει να σημειωθεί ότι το παραπάνω παράδειγμα αποτελεί ένδειξη ότι εδώ μιλάμε για μια ξεκάθαρη διατροφική επιλογή.
Στις περιπτώσεις όπου η οποιαδήποτε διατροφική επιλογή είναι τάση μόδας τότε αυτή χαρακτηρίζεται από μια πειραματική διάθεση με μικρή χρονική διάρκεια.
Η χρονική διάρκεια λοιπόν σε συνδυασμό με την προσωπική πεποίθηση του ατόμου είναι αυτό που θα καθορίσει την απάντηση του αρχικού ερωτήματος του άρθρου
Η ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΟΨΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ
Διατροφικές ελλείψεις και Διατροφική Αντιμετώπιση
Ας προσεγγίσουμε όμως και την διατροφική πλευρά του βιγκανισμού και της χορτοφαγίας.
Το αρχικό άγχος του ατόμου με τον αποκλεισμό της ζωικής ομάδας τροφίμων είναι το εάν και κατά πόσο καλύπτονται οι διατροφικές ανάγκες ιδίως όταν μιλάμε για αυστηρή χορτοφαγία. Οι συνήθεις διατροφικές ελλείψεις αφορούν κυρίως:
• Πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας (αυτές που προσφέρουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα)
Διατροφική Αντιμετώπιση: Ο κατάλληλος συνδυασμός φυτικών πρωτεϊνών στο ίδιο γεύμα προσφέρει υψηλής ποιότητας πρωτεΐνης. Η καταλληλότερη διατροφική πρόταση είναι ο συνδυασμός οσπρίων με ψωμί ολικής άλεσης για την αλληλοσυμπλήρωση των πρωτεϊνών με αποτέλεσμα την υψηλή ποιότητα. H κατανάλωση σόγιας σε όλες τις μορφές αυτής κατά προτίμηση βιολογικής προέλευσης (π.χ. γάλα σόγιας τυρί τόφου) αντικαθιστά σε μεγάλο βαθμό της πρωτεΐνες ιδίως σε άτομα που είναι αυστηρά χορτοφάγοι.
Η κυανοκοβαλαμινή (Βιταμίνη Β12) είναι μια πολύ συχνή διατροφική έλλειψη στους χορτοφάγους καθώς είναι αυτή η βιταμίνη που την συναντάμε σε ζωικά προϊόντα και στα παράγωγα αυτών
Διατροφική Αντιμετώπιση: Η βιομηχανία τροφίμων έχει φροντίσει για τον εμπλουτισμό γαλακτοκομικών προϊόντων με βιταμίνη Β12 (όπως το γάλα , γιαούρτι τυρί) έτσι ώστε να καλύψει την διατροφική έλλειψη και στους αυστηρά χορτοφάγους. Επίσης τα δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης μετά από τεχνητή ενίσχυση είναι καλή επιλογή βιταμίνης B12. Υπάρχουν και περιπτώσεις όμως όπου αυτή η βιταμίνη θα πρέπει να καλυφθεί μέσω διατροφικών συμπληρωμάτων μετά από συμβουλή ειδικού.
Σίδηρος. O σίδηρος αποτελεί βασικό συστατικό της αιμοσφαιρίνης του αίματος μας. Είναι η συχνότερη διατροφική έλλειψη στους χορτοφάγους καθώς οι καλύτερες πηγές για την πρόσληψη του είναι τα ζωικά προϊόντα.
Διατροφική Αντιμετώπιση: Εάν και είναι η συνηθέστερη διατροφική έλλειψη στους χορτοφάγους έχει την ευκολότερη διατροφική κάλυψη. Καλές πηγές φυτικού σιδήρου αποτελούν τα παρακάτω τρόφιμα:
- Φακές
- Καρύδια
- Ακατέργαστο κακάο – Μαύρη σοκολάτα
- Σπόροι (κολοκυθόσπορος, παπαρουνόσπορος)
- Αποξηραμένα φρούτα (βερίκοκα , σταφίδες)
- Προϊόντα ολικής άλεσης (κινόα, καστανό ρύζι, κ.α.)
- Tofu: μια εξαιρετική πηγή σιδήρου και ασβεστίου.
- Σκούρα πράσινα, φυλλώδη λαχανικά: όπως μπρόκολο, kale
Η ενίσχυση της απορρόφησης του σιδήρου επιτυγχάνεται όταν συνδυάσουμε φυτική πηγή σιδήρου με τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C για την μέγιστη απορρόφηση αυτού. Μια εξαιρετική διατροφική επιλογή που θα μπορούσε να αποτελέσει χαρακτηριστικό παράδειγμα των παραπάνω είναι ο συνδυασμός μιας μερίδας οσπρίων π.χ. φακές με κινόα, 1 φέτα ψωμί ολικής άλεσης ή πολύσπορο και σαλάτα μπρόκολο με χυμό λεμονιού
Συμπερασματικά λοιπόν με την σύνταξη ενός κατάλληλου προγράμματος διατροφής από τον Διαιτολόγο – Διατροφολόγο είναι αυτό που θα εξασφαλίσει την επάρκεια θρεπτικών συστατικών θα καλύψει τις αυξημένες διατροφικές ανάγκες στα διάφορα στάδια της ζωής των ατόμων (π.χ. εφηβεία, εγκυμοσύνη, θηλασμός)
Έγκριτοι διαιτολογικοί φορείς, όπως για παράδειγμα ο Αμερικάνικος Διαιτολογικός Σύλλογος, έχουν υποστηρίξει ότι μια σωστά σχεδιασμένη χορτοφαγική δίαιτα, αποτελεί μια υγιεινή και θρεπτικά επαρκή διατροφή.
Ελληνικά 
English (UK)